Granen, hoe zit dat nou?!

Granen, hoe zit dat nou?!

Oma at het bij zowat al haar maaltijden wel, behalve bij de warme maaltijd met groente, vlees en aardappels: granen.
Oma is flink oud geworden zonder duidelijke gezondheidsklachten.

Conclusie:
Slecht kunnen granen niet zijn.

Jij ook (net als vele anderen in Nederland) bent hoogstwaarschijnlijk opgevoed met de boodschap dat we granen (de vezelrijke varianten) ECHT WEL nodig hebben en zeker NIET moeten vergeten.
Dit met name voor het leveren van “langdurige energie”.

Conclusie:
Granen zijn goed en gezien hetgeen je hebt geleerd en begrepen zelfs noodzakelijk.

Toch ervaren tegenwoordig veel mensen buik- en darmklachten.
Dit met name na het eten van hun maaltijden met granen.
Deze mensen leggen dan ook veelal een link tussen hun klachten en de granen die ze in de maaltijd daarvoor veelal hebben gegeten.
Klachten zijn overduidelijk tekenen van het lichaam dat het ergens op protesteert en iets niet zo goed in staat is te verwerken.

Conclusie:
Granen blijken (voor hen die klachten ervaren) toch “slecht” en “ongezond” en “belastend” te zijn. Buik en darmen (die het vaak wel bij het rechte eind hebben m.b.t. het beoordelen van gezondheid) willen dit op een zeer vervelende wijze duidelijk maken.

Pffffff
Maar hoe zit dat nou werkelijk?!
Wat betekent dit voor jou?
Moet je nou wel of geen granen gaan eten of blijven eten?!

We weten het allemaal niet meer.
Allemaal vraagtekens.
Moeten we nou wel of niet granen eten en zo ja, welke dan?

Wat zijn gezondheidsvoordelen en gezondheidsnadelen van granen?
Kunnen we granen eten zonder daar nadelen bij te ondervinden?

Hier gaan we vandaag op in.

Dit gaan we vandaag allemaal uitpluizen, zodat jijzelf op een bewuste manier kan gaan afwegen wat het belang van granen is voor jou persoonlijk, in jouw persoonlijke eetpatroon en voor specifiek jouw gezondheid en jouw welbevinden.

Bij voorbaat al een stiekeme hint, waardoor je al enigszins het belang of de noodzaak van het eten van granen zou kunnen inschatten m.b.t. gezondheid:

• Er zijn volkeren die nauwelijks granen consumeren, sowieso niet als hoofdmoot van hun maaltijden, maar hooguit als klein onderdeel van hun maaltijden. Zij eten deze granen niet in de vorm en mate wij deze eten. Deze volkoren beschikken echter veelal WEL over voldoende energie en ook WEL over een goede gezondheid.
• Apen welke het meest op ons gelijken (mensapen zoals de Bonobo-aap) eten overwegend fruit, planten (bladeren), noten en insecten. Daar komt geen graan aan te pas of staat geen enkele graansoort tussen hè. Daar (aan het “dieet” van een mensaap) komen al helemaal geen “graanproducten” aan te pas, zoals wij deze eten. Toch hebben deze mensapen WEL energie (vaak nog wel meer dan wij dat hebben) en hebben deze over het algemeen ook best een goede gezondheid.

Je kan hieruit al een zekere conclusie trekken wellicht (wanneer het onszelf en onze eigen gezondheid aan gaat) m.b.t. de “noodzaak” van het eten van granen voor onze eigen gezondheid, maar laten we dit natuurlijk nog wel even uitpluizen en onderbouwen vandaag!

Wat zijn granen?

Granen zijn geconcentreerde bronnen van koolhydraten.
Koolhydraten in de vorm van zetmeel.

Zetmeel is een poly-sacharide (meervoudige suiker).
Zetmeel is een keten van aan-elkaar-geregen glucose-moleculen.

Granen bezitten ook wel een beetje eiwit en een beetje vet (met name in het buitenste laagje van de graankorrel), maar koolhydraten leveren ze overwegend en met name.

Granen staan tevens bekend om het bezitten van specifieke micro-voedingsstoffen (specifieke vitamines en mineralen zoals vitamine B1).
Ook staan granen bekend om het bezitten van voedingsvezels.

Ook deze micro-voedingsstoffen en deze voedingsvezels echter leveren granen naar verhouding veel minder dan dat ze koolhydraten leveren.

Vandaar ook dat ik granen “geconcentreerde” bronnen van koolhydraten noemde.

Geconcentreerd wil zeggen “een hoge dosis” per eenheid (een eenheid van bijvoorbeeld 100 g).

Er bestaan namelijk ook minder geconcentreerde bronnen van koolhydraten dan granen!

Deze minder geconcentreerde bronnen van koolhydraten bevatten naar verhouding (t.o.v. koolhydraten uit granen) veel meer vocht, veel meer voedingsvezels en veel meer micro-voedingssstoffen (veel meer vitamines en mineralen) per eenheid (bijvoorbeeld 100 g) dan dat ze koolhydraten bevatten.

Voorbeelden daarvan (voorbeelden van minder geconcentreerde koolhydraten) zijn groenten en fruit.

Hoe “nodig” en “noodzakelijk” zijn granen eigenlijk om goed te kunnen functioneren?
Zijn granen eigenlijk ECHT noodzakelijk om de stofwisseling in het lijf optimaal uit te kunnen voeren?

• Zijn de koolhydraten welke (geconcentreerd) in granen aanwezig zijn ECHT noodzakelijk?
• Zijn de stoffen in granen die NIET in calorieën uit te drukken zijn, dus de micro-voedingsstoffen (de vitamines en mineralen) welke in granen zitten ECHT noodzakelijk?
• Zijn de eiwitten en vetten welke in granen zitten ECHT noodzakelijk?
• Zijn de voedingsvezels welke in granen zitten ECHT noodzakelijk?

Deze vragen wil ik vandaag gaan beantwoorden, stap voor stap, zodat jij wellicht voor jezelf wat beter kan gaan bepalen wat JIJZELF toch wil en moet met de granen in JOUW eetpatroon, aangezien iedereen daar wel een mening over heeft tegenwoordig, maar deze meningen flink uiteen lopen.

Zijn granen noodzakelijk om de stofwisseling in het lijf optimaal uit te kunnen voeren?

Gezondheid valt of staat met een stofwisseling die optimaal uitgevoerd kan worden in het lijf.

Wanneer je je dan ook af zou vragen of bepaalde voeding (in dit geval granen), noodzakelijk zijn of noodzakelijk is om te MOETEN eten om gezond te blijven, kan je daarop enkel een antwoord vinden en verkrijgen wanneer je dan ook WEL weet welke stoffen het menselijk lijf toch ECHT enkel van de “voeder” van dit lijf kan (en moet) verkrijgen om de stofwisseling mee uit te kunnen voeren (en welke het lijf dus NIET in staat is zelf te vormen) en wanneer je vervolgens OOK NOG EENS na zou gaan of graan DIE stoffen (die het lichaam ECHT nodig heeft en ECHT van de “voeder van dit lijf” moet verkrijgen) levert en geen enkel ander voedingsmiddel deze stoffen zou kunnen leveren.

Wanneer granen namelijk voedingsstoffen zouden bevatten die het lichaam ECHT van “de voeder” nodig heeft welke echt geen enkel ander voedingsmiddel zou kunnen leveren, is het eten van granen zeker WEL noodzakelijk.
In DAT geval zou je voor jezelf uit moeten gaan maken hoe je granen dan ook WEL in JOUW eetpatroon kan en wil integreren op een manier je lichaam GEEN tekorten in DIE noodzakelijke stoffen op loopt, maar jijzelf ook GEEN klachten (zoals buikklachten) of nadelen hierbij ervaart.

Zouden granen echter NIET zozeer voedingsstoffen leveren welke andere voeding niet ook net zo goed wel zouden kunnen leveren, dan zijn granen NIET zozeer noodzakelijk.
In DAT geval zou je enkel maar hoeven overwegen voor jezelf of jij persoonlijk TOCH granen wilt gaan eten of wilt blijven eten (liefst dan wel in een vorm en mate waarbij jijzelf uiteraard geen nadelen of klachten ervaart), ook al zouden deze granen in dat geval dus NIET zozeer nodig zijn om bepaalde noodzakelijke stoffen binnen te krijgen.

Wel is het HOE DAN OOK noodzakelijk ALLE stoffen (welke ons lichaam nodig heeft van ons (de voeders van dit lichaam) om stofwisselingsprocessen mee uit te kunnen voeren) sowieso WEL te eten en bronnen van die noodzakelijke voedingsstoffen ook WEL in JOUW eetpatroon te integreren.
In welke vorm deze noodzakelijke voedingsstoffen vervolgens gegeten worden en in welke voedingsbronnen deze dan aanwezig zijn (en of dat dan wel of niet in de vorm van granen wordt gegeten), is dan uiteindelijk minder van belang, zolang en wanneer je die noodzakelijke stoffen maar WEL binnen krijgt en dus WEL eet!

Stoffen die ons lichaam “van de voeder” nodig heeft om stofwisselingsprocessen mee uit te kunnen voeren en dus NIET zelf kan vormen en ook NIET langdurig kan bewaren (zonder dat dit belastend is voor het lijf), worden ESSENTIËLE voedingsstoffen genoemd.

Deze essentiële voedingsstoffen betreffen:

• Alle mineralen (in gunstige verhoudingen tot elkaar)
• De vitamines A, C, E en alle B-vitamines
• De essentiële aminozuren
• De essentiële vetzuren

De eerste vraag is dan ook (om de “noodzaak” van het eten van granen na te gaan):
Levert graan één of meerdere van deze essentiële voedingsstoffen?

Welke voedingsstoffen leveren granen namelijk zoal?

Voedingsstoffen die granen overwegend leveren zijn:

• Strengen glucose (zetmeel)
• Vitamines uit de B-categorie
• Meerdere mineralen
• Een paar aminozuren (met hun vitamines)
• Een paar vetzuren (met hun vitamines)

Althans, deze voedingsstoffen leveren granen in onbewerkte vorm, wanneer je de voedingswaarde van de hele, onbewerkte korrel bekijkt!

Zijn de koolhydraten welke (geconcentreerd) in granen aanwezig zijn noodzakelijk?

Strengen van glucose in de vorm van zetmeel (de vorm van koolhydraten aanwezig in granen) worden in het spijsverteringskanaal uiteindelijk afgebroken tot enkelvoudige moleculen glucose.
Althans, wanneer de spijsvertering goed verloopt.

Glucose is dus de koolhydraatvorm (en dus de voedingsstof) welke na het eten van granen hoofdzakelijk het lijf in komt en welke vervolgens deel kan gaan nemen aan stofwisselingsprocessen.

Is glucose een ESSENTIËLE (noodzakelijke) voedingsstof?
Nee, glucose is een NIET-ESSENTIËLE voedingsstof.

Granen bevatten dus niet-essentiële voedingsstoffen in geconcentreerde mate.

• Niet-essentiële voedingsstoffen heeft ons lichaam niet van ons (van de voeder van het lijf) nodig.

• Niet-essentiële voedingsstoffen kan het lichaam namelijk zelf ook best vormen.

Glucose kan het lichaam zelfs in de bloedbaan bewaren, althans, een zekere hoeveelheid.
Meer glucose dan die “zekere hoeveelheid” die gewenst is in je bloedbaan (de bloedsuikerspiegel) is zelfs belastend te noemen.

Is granen dan ook “noodzakelijk” om te eten omwille van de glucose die hier best geconcentreerd in zit?
Zit het lichaam wel te wachten op een hoge concentratie glucose nog bij de dosis die in ieders bloedbaan altijd al wel aanwezig is?

Nee, het lichaam zit daar niet bepaald op te wachten en zeker het lichaam niet van iemand met een redelijk inactief leefpatroon die altijd wel ruim voldoende glucose al in de bloedbaan heeft zitten (welke door inactiviteit niet al te vaak of al te sterk verlaagd wordt).

Kunnen granen misschien zelfs belastend zijn voor het lijf wanneer deze WEL gegeten worden en deze het lichaam dan ook WEL een geconcentreerde dosis glucose leveren, terwijl op dat moment de bloedbaan wellicht al wel vol zit met de normale, gewenste dosis glucose (de gereguleerde bloedsuikerspiegel)?

Ja, dat kunnen ze!

Zijn de stoffen in granen die NIET in calorieën uit te drukken zijn, dus de micro-voedingsstoffen (de vitamines en mineralen) welke in granen zitten ECHT noodzakelijk?

Granen leveren met name vitamines uit de B-categorie.
Ja, vitamine B valt onder de ESSENTIËLE (noodzakelijke) voedingsstoffen.

De B-vitamines die granen leveren en bezitten en waar granen ook echt wel om bekend staan (vooral vitamine B1), zitten deze echter ook ENKEL maar in granen en dus in geen enkel ander voedingsmiddel?

Nee.

Is het dan ook noodzakelijk om granen te eten om alle noodzakelijke B-vitamines (en specifiek ook vitamine B1) binnen te kunnen krijgen?

Nee.

Granen kunnen uiteraard wel “mee helpen” om het lichaam te voorzien in B-vitamines (vooral vitamine B1), maar zijn dus NIET noodzakelijk om te eten om over de B-vitamines te kunnen beschikken, aangezien deze vitamines OOK uit andere voeding gehaald kunnen worden.

Vitamine B1 (welke granen wel fijn in best hoge mate bezit t.o.v. de hoeveelheden vitamine B1 in andere voeding) is een vitamine die ook snel verloren kan gaan bij verhitting.

De vorm waarin wij granen eten (met name in de vorm van brood en crackers), wordt HELAAS flink verhit, ver boven het kookpunt.

Hierdoor wordt andere voeding die OOK best vitamine B1 kan leveren (hetzij oorspronkelijk in wat mindere mate dan graan dit “oorspronkelijk” levert), zoals groente (maar welke je niet of minder sterk zou verhitten) misschien zelfs nog wel een meer ideale bron van vitamine B1 dan granen dat nog is, wanneer deze WEL flink verhit is geweest.

Nee, omwille van de B-vitamines aanwezig in granen is het dus NIET zozeer noodzakelijk om granen te eten, zolang je maar WEL voldoende andere bronnen van deze B-vitamines in je eetpatroon integreert aangezien het dus WEL een ESSENTIËLE vitamine betreft.

Hoe zit dat dan met de mineralen in granen aanwezig?

Granen leveren met name de mineralen magnesium, ijzer en zink.
Deze mineralen vallen onder de ESSENTIËLE voedingsstoffen.

Zitten deze mineralen die granen veel bezitten en waar granen ook bekend om staan ENKEL maar in granen en dus in geen enkel ander voedingsmiddel?

Nee.

Is het dan ook noodzakelijk om granen te eten om onder andere deze mineralen (zoals magnesium, ijzer en zink( voldoende binnen te krijgen?

Nee.

Sterker nog:
Vele granen bevatten de anti-stof fytinezuur.

Deze antistof belemmert op z’n beurt de opname van onder andere magnesium, ijzer en zink.

Dit betekent dat bronnen van magnesium, ijzer en zink welke deze antistof NIET bezitten eigenlijk meer ideale bronnen van deze mineralen zouden zijn, aangezien bij het eten van die bronnen van deze mineralen dan ook de opname van deze mineralen in het lijf (zeer belangrijk) waarschijnlijker en beter zal zijn en verlopen.

Granen, althans de vorm wij deze vaak in eten (brood en crackers) bezitten vaak toegevoegd geraffineerd zout; natriumchloride.

Granen kunnen (wanneer ze dit toegevoegde zout VEEL en VOLOP bezitten) een belasting vormen voor het lijf, aangezien scheve verhoudingen tussen de mineralen natrium en kalium in het lijf een belasting vormt voor ons lijf en het vochtgehalte in ons lijf benadeelt EN het transport van voedingsstoffen in ons lijf benadeelt (en onze nieren onnodig belast).

Hoe zit het dan met het mineraal jodium?
Granen bezitten toch jodium?

Nee, granen zelf leveren zelf helemaal niet zozeer jodium.

Jodium-houdend zout is WEL toegevoegd aan bepaalde graanproducten.
Door die toevoeging bevatten die “graanproducten” (waar dit zout aan is toegevoegd) dan WEL jodium, maar van zichzelf bevatten granen dit niet zozeer.

Jodiumhoudend zout wordt bijvoorbeeld toegevoegd aan brood in Nederland.

Jodium is wel degelijk een ESSENTIEEL mineraal, maar het is dus NIET zozeer zo dat het ook noodzakelijk is om specifiek graan te eten om jodium voldoende binnen te krijgen, aangezien granen dit mineraal van nature zelfs niet eens levert.

Nee, omwille van ook de mineralen aanwezig in granen is het dus ook NIET zozeer noodzakelijk om granen te eten (en zelfs nadelig wanneer je de granen met toegevoegd geraffineerd zout nuttigt welke de mineralenbalans verstoort), zolang je maar WEL voldoende andere bronnen van deze mineralen in je eetpatroon integreert aangezien het allemaal WEL essentiële mineralen betreffen.

Zijn de eiwitten en vetten welke in granen zitten noodzakelijk?

Granen bevatten enkele eiwitten.
Leveren deze graan-eiwitten de ESSENTIËLE aminozuren wel?

Nee, granen leveren “incomplete” eiwitten en dus niet ALLE essentiële aminozuren.

Plantaardige eiwitten (zoals die aanwezig in granen), leveren namelijk sowieso NIET alle ESSENTIËLE aminozuren.

Het lichaam heeft deze toch ECHT allemaal WEL nodig.
Het lichaam heeft ALLE essentiële aminozuren SAMEN nodig om eiwit-structuren, zoals bloed, hormonen, spierweefsel etc. te kunnen vormen.

Is het eten van granen dan ook noodzakelijk OF ideaal om in de eiwit-, en aminozuurbehoefte van het lichaam te kunnen voorzien?

Nee.

Er bestaan namelijk andere eiwitbronnen (dierlijke eiwitbronnen) welke veel beter aansluiten op de behoefte van het lichaam aan eiwitten en welke WEL alle essentiële aminozuren leveren!

Granen bezitten enkele vetten.
Leveren deze graan-vetten alle ESSENTIËLE vetzuren en hun vet-oplosbare vitamines wel?

Nee, granen leveren eigenlijk nauwelijks vetten en de delen uit vetten deze WEL bezitten zijn overwegend niet-essentiële vetzuren.
Tevens leveren granen vetten welke blootstelling aan licht en hoge temperaturen niet zo goed verdragen.
Wij stellen de granen welke wij eten daar echter wel en vaak en veel aan bloot, waardoor de vetten in granen hun kwaliteit verliezen.

Het lichaam heeft granen dan ook zeker niet zozeer nodig omwille van de vetten die hier in zitten.

Is het eten van granen dan ook noodzakelijk OF ideaal om in de vet-, en vetzuurbehoefte van het lichaam te kunnen voorzien?

Nee.

Er bestaan namelijk vele andere vetbronnen welke veel beter aansluiten op de behoefte van het lichaam aan vetten welke WEL de essentiële vetzuren leveren en tevens wel (nog) de vet-oplosbare vitamines leveren en welke je ook in rauwe vorm kan nuttigen.

Zijn de voedingsvezels welke in granen zitten noodzakelijk?

Voedingsvezels zijn NIET-ESSENTIEEL wanneer je kijkt naar het optimaal kunnen uitvoeren van stofwisselingsprocessen.
Voedingsvezels belanden namelijk niet eens in ons bloed.

Voedingsvezels zijn echter WEL essentieel in ons spijsverteringskanaal!

Dit maakt voedingsvezels indirect WEL essentieel om een optimale stofwisseling in je lijf te garanderen, want zonder voedingsvezels in je darmen kunnen goede darmbacteriën de darmwand-cellen niet goed energie verschaffen en ontstekingsvrij houden en zullen en kunnen de voedingsstoffen die WEL essentieel zijn in je lijf, niet goed in je lijf belanden en niet goed doorheen de darmwand opgenomen worden!

• Zijn granen echter ECHT noodzakelijk om te eten omwille van de voedingsvezels deze bezitten, aangezien zonder deze vezels in je darmen je stofwisseling dus ook niet goed  kan en zal verlopen?

• De voedingsvezels die granen namelijk bezitten, komen deze ENKEL in granen en dus in geen enkel ander voedingsmiddel voor?

Nee.

Alle plantaardige voeding bevat wel enige mate voedingsvezels, zo ook groenten, fruit, noten, zaden en pitten bijvoorbeeld.

Met name groenten bezitten de meest ideale voedingsvezels welke als pre-biotica kan dienen voor een gezonde darmflora!
Groenten bezitten over het algemeen (afhankelijk van de groente-soort) naar verhouding ook zelfs een hoger gehalte aan voedingsvezels t.o.v. de vezels aanwezig in granen.

Granen zijn dus ook NIET zozeer noodzakelijk om te eten om aan de behoefte aan voedingsvezels te kunnen voldoen.

Algehele conclusie op de vraag hoe het nou zit met granen en of je deze nou wel of niet MOET eten om “gezond” te kunnen blijven?

Nee, je hoeft granen NIET zozeer te eten om gezond te kunnen blijven.

Granen leveren wel ENKELE essentiële voedingsstoffen, maar GEEN van die essentiële voedingsstoffen betreffen stoffen welke andere voeding niet OOK zou kunnen leveren.

Daarnaast bevat graan een hoge dosis aan stoffen (zoals glucose en anti-stoffen) het lichaam juist liever NIET teveel wil krijgen, waardoor je in sommige gevallen zelfs beter voor andere bronnen hiervan (voor andere bronnen van de stoffen WEL aanwezig in granen) kan kiezen.
Je kan dan namelijk beter voor bronnen van deze essentiële voedingsstoffen kiezen ZONDER zoveel glucose en anti-stoffen daarin OOK aanwezig om meer voordelige zonder al teveel nadelige stoffen binnen te krijgen.

• Granen kunnen namelijk (door hun hoge dosis glucose) de hormoonbalans in je lijf makkelijk verstoren!

• Granen kunnen ook door hun anti-stoffen de optimale opname van essentiële voedingsstoffen belemmeren.

• Granen bieden vooral meer nadelen dan voordelen (qua verhoudingen tussen voedingsstoffen hierin aanwezig) wanneer we de granen ook nog eens in een vorm nuttigen welke flink bewerkt en/of flink verhit is geweest, waardoor de nadelige stoffen behouden zijn gebleven en extra nadelige stoffen kunnen zijn ontstaan en toegevoegd en de luttele voordelige stoffen al verloren zijn gegaan).

Het verstoren van de hormoonbalans (wat granen makkelijk kan berokkenen) kan en zal ALTIJD ten koste gaan van de optimale stofwisseling in ons lijf!

Gezondheid valt of staat toch ECHT met een optimale stofwisseling EN een goede hormoonbalans in je lijf, dus nee, graan is NIET bepaald noodzakelijk om te MOETEN eten en is ZELFS (in sommige gevallen en zeker in bewerkte vorm) af te raden deze te eten.

WEL is het dus ZEER belangrijk alle andere voedingsbronnen van essentiële voedingsstoffen verdeeld over je dag WEL binnen te krijgen (wanneer je zou besluiten granen NIET zozeer als bron hiervoor te willen gebruiken omwille van diens mogelijke nadelen).

Tekorten in essentiële voedingsstoffen betekent namelijk sowieso het NIET optimaal uit kunnen voeren van stofwisselingsprocessen.
Tekorten in essentiële voedingsstoffen moet je dan ook NOOIT oplopen.

Wil jij ondersteuning bij het vinden van een eetpatroon welke ALLE essentiële voedingsstoffen levert en daarbij samen met mij nagaan welke rol granen daarin bij jou het best kunnen spelen, zodat zowel jij, maar ook je lijf geen nadelen bij deze granen ondervindt, mail je me dan?

Voetnoot:
Waardoor hebben velen van ons met name tegenwoordig (darm)klachten na het eten van granen en vroeger (oma) niet?

• We eten nauwelijks granen meer welke 100% volkoren zijn, dus de hele korrel, maar veelal voorbereide “graan-producten”.
• We eten granen tegenwoordig veelal in bewerkte vorm, waardoor de stoffen die nodig zijn voor een goede spijsvertering en enzymwerking veelal verloren zijn gegaan (zoals vocht, vezels, vitamines en mineralen) en darmbelastende stoffen zijn ontstaan welke de enzymwerking benadelen, darmwand beschadigen en darmflora verstoren .
• We eten granen veelal niet zozeer gekookt of gestoomd (dus niet zozeer vochtrijk bereid en niet ver boven het kookpunt verhit) en puur, maar helaas gebakken (bereid zonder vocht en  op temperaturen ver boven het kookpunt), waardoor de nadelige stoffen behouden blijven en extra nadelige stoffen kunnen ontstaan en gunstige stoffen verloren gaan.