Vraag en antwoord: Lipogenese (de vorming van nieuwe vetzuur moleculen) in en door je lever

Vandaag een antwoord op de vraag van Laura:

• Ik ben al jarenlang mijn calorie inname aan het beperken. Ondanks dat is mijn lichaamsvetpercentage al jarenlang aan het stijgen. Nu heb ik onlangs gelezen dat je lichaam in staat is om zelf nieuwe vetten te vormen, zelfs al is je calorie inname laag. Klopt dat?

Lipogenese

Je lever is een orgaan die nieuwe voedingsstof moleculen kan vormen uit andere voedingsstof moleculen.

Zo kan je lever nieuwe vetzuur moleculen vormen uit glucose moleculen bijvoorbeeld.

Het proces waarbij nieuwe vetzuur moleculen gevormd worden in en door je lever wordt ook wel lipogenese genoemd.

Dit betekent dat je lichaamsvetpercentage zal stijgen wanneer het proces lipogenese (de vorming van nieuwe vetzuur moleculen) vaker plaatsvindt in je lijf, dan dat er vetzuur verbranding (betaoxidatie) plaatsvindt in je lijf.

Dit is aan de orde wanneer je levercellen niet in staat zijn om glucose moleculen (calorie leverende voedingsstof moleculen) te verbranden.

De verbranding van glucose moleculen

Glucose is een groot water oplosbaar molecuul.

Om glucose moleculen te kunnen verbranden in je levercellen moeten ze eerst opgenomen worden in de mitochondriën (energie fabriekjes) van je levercellen.

De mitochondriën (energie fabriekjes) van je levercellen betreffen organellen die een lipiden membraan bezitten.

Om het transport van glucose moleculen (grote water oplosbare voedingsstof moleculen) doorheen dit lipiden membraan mogelijk te kunnen maken (waar de verbranding van glucose moleculen in de mitochondriën van je levercellen van afhangt) moeten je levercellen eerst membraan eiwitten die het transport van glucose door lipide membranen mogelijk maken vormen en uitscheiden richting hun membranen (waaronder de membranen van de mitochondriën).

Dit betekent dat wanneer je levercellen niet goed in staat zijn om deze membraan eiwitten te vormen en uitscheiden, je levercellen ook niet goed in staat zijn om glucose moleculen te verbranden (met de vorming van nieuwe vetzuur moleculen in en door je lever en een stijging van je lichaamsvetpercentage tot gevolg).

De vorming en uitscheiding van (glucose transporterende) membraan eiwitten

In alle cellen van je lijf worden voortdurend stofwisselingsprocessen uitgevoerd.

Je kan deze onderverdelen in twee soorten processen:

• Katabole (afbrekende) stofwisselingsprocessen.
• Anabole (opbouwende en herstellende) stofwisselingsprocessen.

Gedurende de uitvoering van katabole stofwisselingsprocessen in en door je cellen worden grote voedingsstof moleculen (waaronder eiwitten) opgenomen in je cellen en afgebroken tot kleinere delen.

Gedurende de uitvoering van anabole stofwisselingsprocessen in en door je cellen worden uit kleinere delen nieuwe grote voedingsstof moleculen (waaronder nieuwe membraan eiwitten) gevormd en uitgescheiden richting de membranen van en in je cellen m.b.v. vesikels (transport en secretie blaasjes).

Dit betekent dat wanneer je levercellen niet goed in staat zijn om anabole stofwisselingsprocessen uit te voeren, je lever cellen ook niet goed in staat zijn om nieuwe (glucose transporterende) membraan eiwitten te vormen en uitscheiden m.b.v. vesikels (transport en secretie blaasjes) en niet goed in staat zijn om glucose moleculen te verbranden (met de vorming van nieuwe vetzuur moleculen in en door je lever en een stijging van je lichaamsvetpercentage tot gevolg).

De uitvoering van anabole (opbouwende en herstellende) stofwisselingsprocessen

Anabole stofwisselingsprocessen (waar de verbranding van glucose moleculen in en door je levercellen van afhangt) kunnen enkel goed uitgevoerd worden in en door je levercellen wanneer er geen tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen (dit betreffen bouwstoffen) heersen in je lijf.

Wanneer er tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen (dit betreffen bouwstoffen) heersen in je lijf, dan zijn je levercellen niet in staat om nieuwe, grote voedingsstof moleculen (waaronder nieuwe membraan eiwitten en nieuwe vesikels) te vormen en uit te scheiden namelijk.

Het ontstaan van tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen in je lijf kan je enkel voorkomen wanneer je voeding optimaal voorziet in vocht en essentiële voedingsstoffen en niet al teveel voorziet in niet-essentiële stoffen.

De verwerking van niet-essentiële stoffen doet je lijf uitputten van vocht en essentiële voedingsstoffen namelijk.

Essentiële voedingsstoffen betreffen de volgende (met name bouwstof leverende) voedingsstoffen:

• Alle vitamines.
• Alle mineralen.
• Negen specifieke aminozuren (histidine, lysine, tryptofaan, fenylalanine, leucine, isoleucine, methionine, valine en threonine).
• Twee specifieke vetzuren (linolzuur en alfalinoleenzuur).

Voedingsmiddelen die bovengenoemde voedingsstoffen volop bezitten betreffen:

• Verse groenten.
• Vers fruit.
• Ei, mager vlees, (vette) vis en magere, naturel (aangezuurde) dierlijke zuivel of soja producten (in zo min mogelijk bewerkte vorm).
• Noten, zaden, pitten, algen en wieren (in zo min mogelijk bewerkte vorm).

Niet-essentiële stoffen betreffen de volgende voedingsstoffen:

• Enkelvoudige suikers (zoals glucose, fructose en galactose).
• Alle overige aminozuren (die hierboven niet genoemd worden).
• Alle overige vetzuren (die hierboven niet genoemd worden).
• Cholesterol.
• Voedingsstoffen die een sterk bewerkingsproces hebben ondergaan (en hun oorspronkelijke structuur hebben verloren).
• Voedingsstoffen die niet verteerbaar zijn.
• Alcohol.

Dit betekent dat wanneer je (al dan niet calorie beperkte) voeding onvoldoende voorziet in vocht en bovengenoemde essentiële voedingsstoffen en (naar verhouding) teveel voorziet in bovengenoemde niet-essentiële stoffen, er tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen zullen heersen in je lijf, de uitvoering van anabole stofwisselingsprocessen in en door je cellen slecht zal zijn, je lever cellen niet goed in staat zullen zijn om nieuwe (glucose transporterende) membraan eiwitten te vormen en uitscheiden m.b.v. vesikels (transport en secretie blaasjes) en niet goed in staat zullen zijn om glucose moleculen te verbranden en er regelmatig nieuwe vetzuur moleculen gevormd zullen worden in en door je lever (met een stijging van je lichaamsvetpercentage tot gevolg).

Conclusie:

• Ja, dat klopt. Je lever zal nieuwe vetzuur moleculen vormen wanneer je levercellen niet goed in staat zijn om glucose moleculen te verbranden. Dit is aan de orde wanneer er tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen heersen in je lijf. Kennelijk veroorzaakt je calorie arme voeding al jarenlang tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen in je lijf.